MH: AZTAHUAYAN - 387_827v
Glifo - 387_827v_02
Lectura: ayollo

Descomposicion: a-yol-lo-
Contacto: labios
Cita: ayolo veve
https://tlachia.iib.unam.mx/glifo/387_827v_02

ayollo
Paleografía:
Ayullo
Grafía normalizada:
ayollo
Traducción uno:
rudo.
Traducción dos:
rudo.
Diccionario:
Molina_2
Fuente:
1571 Molina 2
Folio:
4r
Notas:
yul--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/36007
MH: AZTAHUAYAN - 387_827v
Elemento: yollotl

Sentido: corazón
Valor fonético: yollo
https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/01.03.02

yollotl
Paleografía:
yöllo[tl]
Grafía normalizada:
yollotl
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Traducción dos:
corazón / ~ pachihui, acabar de entender / condición
Diccionario:
Carochi
Contexto:CORAZON
iuhcà innoyöllo, in cahuelnelli nimiquiz, yecè àmo nicmati in ïquin, in quëmman, in canin nopan àcitihuetziquiuh in nomiquiz = bien se, que sin duda me he de morir, pero no se quando, ni à que hora, ni donde me cogerá la muerte (5.2.6)
àco yauh in noyöllo = mi coraçon se va à las cosas del cielo (5.1.4)
Iuhcà in noyöllo in ca çä huel achïc yenimiquiz = assi está mi coraçon, esto es, estoi persuadido, à que dentro de poco tiempo me he de morir (5.5.7)
Mä cemìcac moyöllo ïca, motlalnämiquiliztica xicmotztilìtinemi in Totëcuiyo Dios; Mä nöcemìcac xiquitztinemi xiquilnämictinemi in momiquiz = ve siempre mirando con tu coraçon, y pensamiento à Nuestro Señor: y ve tambien mirando siempre, y pensando en tu muerte (reverencial) (3.15.2)
noyöllo = [mi corazón] (4.4.1)
anca intlälticpac nëcuiltönölli netlamachtilli anca çan nënquïzcäyötl: anca àtle itech huetziz intoyöllo iniz tlälticpac: anca çanyuhquin cochìtlëhualli tëmictli ïpan ticmatizque iniz tlälticpac ic päcoa = luego las prosperidades del mundo, no son si no vanidad! luego no deuemos afficionarnos à cosa alguna de la tierra! luego hemos de tener por sueños todos los deleites del mundo! (5.5.1)
àquëncà in noyöllo = tengo el coraçon sossegado, no tengo passion con nadie (5.5.2)
~ PACHIHUI, ACABAR DE ENTENDER
ca cencà nimitztlaçòtla, áuh inïc huel moyöllo pachihuiz in ca huel neltiliztli in, izcà in nimitzmaca = te amo mucho, y para que veas que es assi te doi esto (5.5.9)
ye önoyollopachiuh: tlácàço çan tëcennèneuhcämictia in miquiztli; tlácaço in quenin miqui in icnötzin, tlácàço çan nö yuh miqui in tlàtoäni! = ya acabé de entender lo que passa, valgame Dios que la muerte no se aorra con nadie! que à todos lleua por vn rasero! que de la manera que muere el pobre, muere tambien el grande! (5.5.1)
CONDICION
huel píltic ïyöllo = es de noble condicion (5.6.1)
Fuente:
1645 Carochi
Notas:
[-- ]-- ö--
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/18938
MH: AZTAHUAYAN - 387_827v
Elemento: atl

Sentido: agua
Valor fonético: a
https://tlachia.iib.unam.mx/elemento/04.05.01

atl
Paleografía:
atl
Grafía normalizada:
atl
Tipo:
r.n.
Traducción uno:
agua
Traducción dos:
agua
Diccionario:
Arenas
Contexto:AGUA
polihui in atl = [[¿]ha avido mucha] falta de agua[?] (Preguntas que se suele[n] hazer del estado, y temporales de algun lugar: 1, 9)
Xicqui [xiccui] ican inon ahpilolli in atl = traed este cãtaro de agua (Las palabras mas ordinarias que se suelen dezir a los Indios jornaleros que trabajan en minas, y labores del campo: 1, 13)
xicmacà atl = dalde de bever (A uno que rehuye, ò ha miedo de llegarse a un caballo, o mula: 2, 120)
huel qualli atl = es buena agua (Lo que se suele dezir alabando alguna cosa: 1, 80)
xiquinmaca atl = daldes agua (Palabras que comunmente suele dezir el amo al moço, quando le dexa en guardia de la casa: 1, 18)
Fuente:
1611 Arenas
Gran Diccionario Náhuatl [en línea]. Universidad Nacional Autónoma de México [Ciudad Universitaria, México D.F.]: 2012 [29-08-2020]. Disponible en la Web http://www.gdn.unam.mx/contexto/10204